Noodzaak van irrigatie
De laatste jaren worden landbouwers steeds vaker geconfronteerd met extreme weersomstandigheden. Tijdens het groeiseizoen ondervinden we dit meestal in de vorm van langdurige droogte. In Noord-Limburg, waar we eveneens veel zandgrond tegenkomen, is irrigeren dan ook soms noodzakelijk om een acceptabele opbrengst en kwaliteit van ruwvoer te behalen. Vaak wordt hiervoor gewerkt met een haspel, maar ook druppelirrigatie kan een oplossing zijn. Zo werden er enkele proefplotten met druppelirrigatie aangelegd, met verschillende soorten slangen en watergiften.
Sensoren als hulpmiddel
Ook werd er gekeken naar sensoren om de zuigspanning op te volgen, om een beter beeld te hebben van de waternood van de planten. De zuigspanning kan worden gezien als de druk die een plantenwortel moet uitoefenen om nog water te kunnen opnemen uit de bodem. Aan de hand van de sensoren kan de druppelirrigatie reeds opgestart worden nog voordat er uitwendige symptomen van droogtestress zijn waar te nemen.
Figuur 2:Een Watermarksensor en een tensiometer voor de opvolging van de zuigspanning.
Risicovolle investering met voordelen
In tegenstelling tot een haspel, kan druppelirrigatie natuurlijk niet van het ene naar het andere perceel worden verplaatst. Ook kan men op voorhand nooit voorspellen wat voor weer we gaan krijgen gedurende het teeltseizoen en of de installatie überhaupt moet ingezet worden. Toch zijn er ook heel wat voordelen aan druppelirrigatie gekoppeld. Zo kan er heel wat arbeid worden uitgespaard tijdens de droge periodes in het groeiseizoen. Eveneens is er geen nood aan beregeningspaden zonder opbrengst. Het water komt direct bij de plantenwortels terecht en wordt meteen opgenomen, voor een efficiënter gebruik van water. Aangezien er aan een lagere druk wordt gewerkt i.v.m. haspelberegening, zijn de energiekosten voor de pompeenheid ook lager.
Druppelirrigatie is met prijzen van 800 euro per ha exclusief de aanlegkosten, geen goedkope investering. Dit maakt natuurlijk dat er, in het geval van maïs, een relatief grote meeropbrengst moet gecreëerd worden om een positief saldo voor de druppelirrigatie te behalen.
Figuur 3: Irrigatiebord voor aansturing druppelirrigatie
Resultaten
2022
In een droger jaar zoals 2022, kan zelfs een C4-plant zoals maïs zwaar lijden onder droogtestress (zoals ook te zien op de foto). Er werd dan ook een meeropbrengst van 9 ton DS waargenomen ten opzichte van een niet-geïrrigeerd plot. Van die 9 ton was dan ook nog eens 8 ton afkomstig van de maïskolf en schutbladeren. Dit betekend dat er naast de hoge meeropbrengst ook een sterke verbetering was van de kwaliteit. Door de grote meeropbrengsten en kwaliteitswinst, bleek de druppelirrigatie dan ook een positief saldo te behalen tijdens teeltjaar 2022.
Figuur 4: Maïs van een geïrrigeerd plot (links) en van een niet-geïrrigeerd plot (rechts) op 25/07/’22
2023
In 2023 waren de resultaten voor de druppelirrigatie minder positief. Er werd droogtestress waargenomen tijdens de eerste helft van de maand juli. Hierna viel er voldoende neerslag, waardoor de maïs tijdens de meest cruciale fase voor bloei en kolfzetting toch niets te kort kwam. Hierdoor waren de kolven bij het niet-geïrrigeerde plot ongeveer even groot als deze van de geïrrigeerde plotjes. De planthoogte bij de geïrrigeerde plotjes bleek wel 20 tot 30 cm hoger. De DS-opbrengst bleek 1 tot 1,9 ton/ha hoger wanneer geïrrigeerd werd, maar het zetmeelgehalte van de niet-geïrrigeerde maïs moest zeker niet onderdoen. De relatief lage meeropbrengsten in het teeltjaar 2023 wegen niet op tegen de kostprijs van druppelirrigatie.
Figuur 5: Twee niet geïrrigeerde rijen vertonen droogtestress met dichtgekrulde bladeren (12/07/’23). Twee weken met neerslag later staat de maïs in bloei en is er enkel onderscheid te maken door de lagere planthoogte.
Conclusie
Hoewel beregening/irrigatie sommige jaren noodzakelijk blijkt, is het economisch nog moeilijk om druppelirrigatie te verantwoorden in de maïsteelt. In drogere jaren kan druppelirrigatie zeker een meerwaarde bieden, wanneer deze correct ingezet wordt. Er kan dan ook een positief saldo behaald worden en tegelijkertijd kan er heel wat arbeid worden uitgespaard tijdens de droge periodes. Daar tegenover staat natuurlijk een vrij arbeidsintensieve aanleg in het begin van het teeltseizoen. Tijdens een natter jaar, met voldoende neerslag in de belangrijkste periodes, blijft druppelirrigatie natuurlijk een grote kostenpost die weinig kan bijbrengen.
Meer informatie kan je terugvinden in het Eindverslag.
