Wat is B3W?
B3W (Begeleidingsdienst voor Betere Bodem- en Waterkwaliteit) werd begin 2021 opgericht ter ondersteuning van de doelstellingen van het Vlaamse mestbeleid. Het is een samenwerkingsverband van 13 kennis- en onderzoekscentra, opgezet in opdracht van de Vlaamse Landmaatschappij. Onze missie: landbouwbedrijven begeleiden naar duurzaam nutriëntenbeheer en bodemzorg zodat bodemvruchtbaarheid verbetert en verliezen naar water, bodem of lucht verminderd worden. Belangrijk daarin is “peer-to-peer learning” waar een landbouwer vertelt over zijn manier van werken en wat dat oplevert.
B3W zet daarvoor in op drie kernactiviteiten:
- Thematische uitwisselingsmomenten: demonstratie van een goede landbouwpraktijk bij een voorbeeldbedrijf waar een “landbouwer-ambassadeur” zijn aanpak uit de doeken doet.
- Focusgroepen: kleine leernetwerken (6–8 deelnemers) om kennis te delen en nieuwe inzichten te ontwikkelen.
- Individuele begeleiding: één-op-één adviestrajecten op maat van het bedrijf.
De rol van PVL binnen B3W
Wij, het Proef- en Vormingscentrum voor de Landbouw, zijn één van de 13 partners in dit samenwerkingsverband. Dit jaar (2025) verzorgt PVL:
5 Thematische uitwisselingsmomenten
Groenbedekkers: hoeveel brengen ze bij? + Demonstratie inwerken groenbedekkers
Op donderdag 13 maart 2025 vond het thematisch uitwisselingsmoment rond groenbedekkers plaats op het perceel gelegen ter hoogte van kruising Bekerstraat met Gorterstraat te 3640 Kinrooi. Landbouwer Bernard is een voorstander van het toepassen van groenbedekkers. Naast voordelen zoals aanbreng organische stof, opnemen nutriënten en doorbreken storende lagen via penwortels zorgt een groenbedekker ook voor een continue bedekking van de bodem wat het bodemleven ten goede komt. In kader van het Leaderproject “Waterkwaliteit, een geïntegreerde aanpak” werden 9 enkelvoudige en 4 mengsels van groenbedekkers ingezaaid. De groei van elke groenbedekker werd doorheen het najaar opgevolgd waarna de boven- en ondergrondse biomassa werd bepaald alsook de reststikstof. In samenwerking met B3W werd vervolgens een demonamiddag georganiseerd waarbij expert Paul Ceyssens (Limagrain) bij het proefperceel uitleg kwam geven over de verschillende groenbedekkers. Landbouwer Bernard deelde met plezier zijn ervaringen rond groenbedekkers. Vervolgens werd tevens het inwerken van de verschillende groenbedekkers gedemonstreerd. Het werd een succesvol uitwisselingsmoment.
B3D, Beter Boeren met Betere Drijfmest
Op maandag 26 mei vond het thematisch uitwisselingsmoment rond drijfmestkwaliteit plaats. Dit event vond plaats op een perceel van landbouwer Thomas te 3640 Kinrooi. Thomas is een melkveehouder uit Kinrooi en heeft al jaar en dag aandacht voor een goede bodembiologie. Een gezonde bodem is namelijk het begin van alles. De kwaliteit van je mest kan onder meer een groot effect hebben op het biologisch leven. Tijdens deze TUM lichtte landbouwer Thomas graag toe wat hij heeft gedaan/probeert om te werken aan zijn drijfmestkwaliteit. Hij deelde dan ook met alle plezier zijn ervaringen. Naast de ervaringen van Thomas en expert Tuur Vandeweyer, werd tevens de mesttoolbox gedemonstreerd. Aan de hand van deze toolbox werd aan de aanwezigen getoond hoe ze hun drijfmestkwaliteit kunnen bepalen. Tevens werden de verschillen in drijfmestkwaliteit, aan de hand van goede en minder goede drijfmest, gedemonstreerd.
De kracht van grasklaver, bemesting en beheer op maat
Een thematisch uitwisselingsmoment rond grasklaver staat gepland voor 19 juli 2025. Landbouwer Stef teelt al jaar en dag grasklaver en wil dan ook graag zijn ervaringen delen met de aanwezigen.
Schrijf je nu in: klik hier
Opheffen van bodemverdichting in grasland
Het thematisch uitwisselingsmoment rond bodemverdichting in grasland staat gepland voor augustus/september.
Dit thematisch uitwisselingsmoment hangt samen met een overtuigingsveld. Een grasklaverperceel met verdichte lagen werd doorheen het seizoen opgevolgd bij melkveehouder Frank. Frank hecht namelijk veel waarde aan het zo optimaal benutten van alle zelfgeproduceerde voerproducten. Afgelopen twee teeltjaren (2023 + 2024) werden echter gedomineerd door natte weersomstandigheden. Melkveehouder Frank ondervindt de negatieve gevolgen hiervan op zijn recent ingezaaid grasklaver perceel. Het gras blijft achter in groei en brengt bijgevolg niet de gewenste opbrengsten op. Na een voorgaande teelt van maïs en voederbieten, werd in het najaar van 2023 het perceel ingezaaid met grasklaver. Dit perceel kent een geschiedenis van een hoge grondwaterstand en verdroogt hierdoor nooit volledig. Dit maakt het perceel ideaal voor gras, maar kan het voor andere gewassen uitdagender zijn als er storende lagen in de bodem aanwezig zijn. Om het gras optimaal aan te leggen, werd het perceel geploegd en ingezaaid met een Swincosem-combinatie. Nattere bodemcondities hebben echter gezorgd voor verdichting en op bepaalde plaatsen in het perceel zelfs voor spoorvorming. Melkveehouder Frank wil dan ook graag de bodemverdichting in zijn grasklaver perceel opheffen.
B3W volgt het grasklaver perceel op, gelegen aan de huiskavel van Frank. Door middel van twee verschillende machines (Heva Gras Tiller & Evers Grassprofi doorzaaimachine) werd geprobeerd de bodemverdichting op te heffen. Wil je meer informatie rond dit overtuigingsveld, bekijk dan zeker onze blog!
Meerwaarde van voederbieten in het rantsoen
Het thematisch uitwisselingsmoment rond voederbieten in het rantsoen staat tevens gepland voor augustus/september.
Dit thematisch uitwisselingsmoment hangt samen met een overtuigingsveld. Al jaar en dag voorziet melkveehouder Rob voederbieten in het rantsoen van zijn melkvee. Hij is dan ook rotsvast overtuigd van de meerwaarde die voederbieten bieden. Ze hebben namelijk een hoge voederwaarde en zijn smaakmakers in het rantsoen, waardoor ze de voederopname stimuleren. Dit vertaalt zich in een hoger vet- en eiwitgehalte.
In het kader van het voorkomen van winderosie op zandgronden zaait Rob een antistuifdek gerst in. Verder zorgt de gerst ook voor minder bladluizen en minder vergelingsziekte. Rob maakt sinds enkele jaren gebruik van deze techniek en is er heel tevreden over. Een voederbietenperceel gelegen aan de huiskavel van Rob werd doorheen het seizoen opgevolgd. Ben je benieuwd naar de resultaten, check dan zeker de blog!
1 Focusgroep
PVL begeleidt een focusgroep van een zevental landbouwers met een sterke interesse in bodemzorg. Deze groep komt drie keer per jaar samen om ervaringen uit te wisselen, vragen te stellen, nieuwe inzichten te delen en samen bij te leren over duurzaam bodembeheer. Dit kan onder andere door het uitnodigen van een expert, tevens zijn er mogelijkheden om deel te nemen aan demodagen of kan er een bezoek ingepland worden aan een pilootbedrijf. Zo toonden de focusgroep landbouwers reeds hun interesse in boerderijcompostering, wat is er wettelijk toegelaten, hoe pak je dit praktisch best aan en hoe verhouden de kosten zich ten opzichte van de baten? Er wordt momenteel dan ook hard gewerkt de 2de focusgroep bijeenkomst te organiseren in kader van boerderijcompostering.
De focusgroep biedt niet alleen ruimte voor uitwisseling, maar ook voor actie. Zo wordt er binnen de groep onder andere geëxperimenteerd met niet-kerende bodembewerking, het inwerken van houtsnippers en het aanleggen van complexe groenbedekkers.
3 Individuele begeleidingen
PVL begeleidt drie landbouwers individueel rond het thema duurzaam bodembeheer. In een eerste fase brengen we het landbouwbedrijf in kaart op basis van bodemanalyses, uitgevoerde grondbewerkingen, teelten en andere relevante gegevens. Vervolgens vindt een perceelsbezoek plaats, waarbij we via een spadesteek de bodemtoestand van nabij beoordelen. Hiervoor maken we gebruik van de gids ‘Zelf je bodem testen – eerste hulp bij bodembeheer’ (deze gids werd ontworpen binnen B3W). Op basis van de bevindingen geven we gericht advies over mogelijke acties die de landbouwer kan ondernemen om de bodemkwaliteit te verbeteren en te behouden.
Ook zijn er 2 interessante video’s gemaakt over het beoordelen van de bodemkwaliteit deze kan je hier terugvinden.
Heeft u nog vragen? Of wilt u graag betrokken worden binnen de werking van B3W? Dan mag u altijd contact opnemen met marijke.gijbels@pvl-vzw.be
